ARTICVLVS XLVIII.
In quo cognoscatur robur vel imbecillitas animarum ; et quodnam
infirmiorum sit vitium.

Ex eventu autem horum conflictuum quisque potest cognoscere robur aut debilitatem suae animae : nam illi in quibus naturalliter voluntas facilius potest vincere Passiones, et sistere motus corporis qui eas comitantur, proculdubio habent animas fortiores. sed nonnulli sunt qui nunquam possunt explorare suas vires, quia nunquam pugnare faciunt suam voluntatem propriis armis, sed solum iis quae ipsi praebent aliqui affectus ad resistendum quibusdam aliis. Mihi propria ejus arma dicuntur, Iudicia firma et determinata de cognitione boni et mali, secundùm quae decrevit actiones vitae suae dirigere. Et animae omnium maximè imbecilles sunt, quarum voluntas non ita se determinat ad sequenda certa quaedam Iudicia, sed se patitur semper abduci à praesentibus affectibus, qui cum persaepè sibi mutuo contrarii sint, eam per vices in partes suas trahunt, et ipsâ utentes ad ipsammet debellandam, in deploratissimo statu animam constituunt. sic cùm Metus repraesentat mortem ut summum malum, et quod vitari non potest nisi fugâ, si ambitio ab alia parte repraesentet infamiam hujus fugae, ut malum pejus morte ; hi duo Elzevier, p. 26
Image haute résolution sur Gallica
affectus agitant voluntatem, quae obtemperans modo huic, modo illi, sibi ipsi perpetuo repugnat, et sic animam servam et miserrimam reddit.