PRINCIPIORUM
PHILOSOPHIAE
Pars tertia.
De Mundo adspectabili.

1. Opera Dei nimis ampla cogitari non posse. 70
2. Cavendum esse, ne nimis superbè de nobis ipsis sentientes, fines quos Deus sibi proposuit in creando mundo, à nobis intelligi supponamus. ibid.
3. Quo sensu dici possit, omnia propter hominem facta esse. 71
4. De phaenomenis, sive experimentis ; et quis eorum usus ad philosophandum. ibid.
5. Quae sit ratio distantiae et magnitudinis inter Solem, Terram et Lunam. 72
6. Quae sit distantia reliquorum planetarum à Sole. ibid.
7. Fixas non posse supponi nimis remotas. ibid.
8. Terram è coelo conspectam non apparituram esse nisi ut Planetam, Iove aut Saturno minorem. ibid.
9. Solem et Fixas propriâ luce fulgere. 73
10. Lunam et alios Planetas lucem à Sole mutuari. ibid.
11. Terram ratione luminis à Planetis non differre. ibid.
12. Lunam, cùm nova est, à Terrâ illuminari. 74
13. Solem inter Fixas, et Terram inter Planetas posse numerari. ibid.
14. Fixas eandem semper à se mutuò distantiam retinere ; non autem Planetas. ibid.
15. Easdem Planetarum apparentias per varias hypotheses posse explicari. ibid.
16. Hypothesim Ptolemaei apparentiis non satisfacere. 75
17. Hypotheses Copernici et Tychonis non differre, in quantum hypotheses. ibid.
18. Tychonem verbo minus, sed re plus motûs Terrae tribuere, quàm Copernicum. ibid.
19. Me accuratiùs quàm Copernicum ; et veriùs quàm Tychonem, Terrae motum negare. ibid.
20. Fixas supponendas esse à Saturno Elzevier, p. (n)
Image haute résolution sur Gallica quam maximè distantes. 76
21. Solem instar flammae, ex materiâ quidem valde mobili constare, sed non ideò ex uno loco in alium migrare. ibid.
22. Solem à flammâ differre, quòd non ita egeat alimento. ibid.
23. Fixas omnes in eadem sphaerâ non versari ; sed unamquamque vastum spatium circa se habere, aliis fixis destitutum. 77
24. Coelos esse fluidos. 79
25. Coelos omnia corpora in se contenta secum deferre. ibid.
26. Terram in coelo suo quiescere, sed nihilominus ab eo deferri. ibid.
AT VIII-1, 338 27. Idemque sentiendum esse de omnibus Planetis. ibid.
28. Terram, propriè loquendo, non moveri, nec ullos Planetas, quamvis à coelo transferantur. 80
29. Nullum etiam motum Terrae esse tribuendum, quamvis motus impropriè juxta usum vulgi sumatur ; sed tunc rectè dici alios Planetas moveri. ibid.
30. Planetas omnes circa Solem à coelo deferri. 81
31. Quomodo singuli Planetae deferantur. 82
32. Quomodo etiam Solis maculae. 83
33. Quomodo etiam Terra circa proprium centrum, et Luna circa Terram vehatur. ibid.
34. Motus coelorum non esse perfectè circulares. 84
35. De aberratione Planetarum in latitudinem. ibid.
36. De motu in longitudinem. 85
37. Phaenomena omnia per hanc hypothesin facillimè intelligi. ibid.
38. luxta Tychonis hypothesim discendum esse, Terram moveri circa proprium centrum. ibid.
39. Ac etiam illam moveri circa Solem motu annuo. 86
40. Terrae translationem nullam efficeperficie adspectûs diversitatem in Fixis, propter maximam ipsarum distantiam. 87
41. Hanc etiam fixarum distantiam requiri ad motus Cometarum, quos jam constat esse in coelo. ibid.
42. Omnia quae hîc in Terra videmus, ad phaenomena etiam pertinere ; sed non opus esse initio ad cuncta respicere. 88
43. Vix fieri posse quin caussae, ex quibus omnia phaenomena clarè deducuntur, sint verae. ibid.
44. Me tamen eas, quas hîc exponam, pro hypothesibus tantùm habere velle. 89
45. Meque etiam hîc nonnullas assumturum, quas constat falsas esse. ibid.
46. Quaenam sint ea, quae hîc assumo ad phaenomena omnia explicanda. 90
47. Harum suppositionum falsitatem non impedire, quò minùs ea qua ex ipsis deducentur, vera et certa esse possint. 91
48. Quomodo omnes coelestis materiae particulae facta sint sphaericae. 93
49. Circa istas particulas sphaericas aliam esse debere materiam subtiliorem. ibid.
50. Hujus subtilioris materiae particulas facillimè dividi. 94
51. Easdem celerrimè moveri. ibid.
52. Tria esse hujus mundi adspectabilis elementa. ibid.
53. Tres etiam in illo coelos distingui posse. 95
54. Quomodo Sol et fixae formatae sint. ibid.
55. Quid sit lux. 97
56. Quis conatus ad motum in rebus inanimatis sit intelligendus. ibid.
57. Quomodo in eodem corpore conatus ad diversos motus simul esse possint. ibid.
AT VIII-1, 339 58. Quomodo ea, quae circulariter moventur, conentur recedere à centro sui motûs. 99
Elzevier, p. (o)
Image haute résolution sur Gallica 59. Quanta sit vis istius conatus. 100
60. Hunc conatum reperiri in materiâ coelorum. 101
61. Ipsum efficere, ut corpora Solis et Fixarum sint rotunda. 102
62. Eundem efficere, ut materia coelestis ab omnibus punctis cirumferentia cujusque stellae vel Solis, recedere conetur. 103
63. Globulos materia coelestis, se mutuò non impedire in isto conatu. 104
64. Omnes lucis proprietates in isto conatu inveniri : adeò ut lux ejus ope cerni posset tanquam ex stellis manans, etsi nulla vis effet in ipsis stellis. ibid.
65. Cujusque vorticis coelorum polos, tangere partes aliorum vorticum ab eorum polis remotas. 105
66. Motus istorum vorticum aliquo modo inflecti, ut inter se consentiant. 107
67. Duorum vorticum polos se mutuò tangere non posse. 108
68. Vortices istos esse magnitudine inaequales. ibid.
69. Materiam primi elementi, ex polis cujusque vorticis fluere versus centrum, et ex centro versus alias partes. 109
70. Idem de materiâ secundi elementi non posse intelligi. ibid.
71. Quae sit ratio hujus diversitatis. 111
72. Quomodo moveatur materia, quae Solem componit. 113
73. Varias esse inaequalitates in situ corporis Solis. 115
74. Varias etiam esse in ejus materiae motu. 117
75. Eas tamen non impedire, ne ejus figura sit rotunda. 119
76. De motu primi elementi dum versatur inter globulos secundi. ibid.
77. Quomodo Solis lumen non modò versus Eclipticam, sed etiam versus polos se diffundat. 121
78. Quomodo versus Eclipticam se diffundat. ibid.
79. Quàm facilè ad motum unius exigui corporis, alia quam-maximè ab eo remota moveantur. 123
80. Quomodo lumen Solis tendat versus polos. ibid.
81. An aequalis sit ejus vis in polis et in eclipticâ. 125
82. Globulos secundi elementi Soli vicinos minores esse, ac celeriùs moveri quàm remotiores, usque ad certam distantiam ; ultra quam sunt omnes magnitudine aequales, et eò celeriùs moventur, quò sunt à Sole remotiores. 127
83. Cur remotissimi celeriùs moveantur quàm aliquantò minùs remoti. ibid.
84. Cur Solis proximi, celeriùs etiam ferantur, quàm paulò remotiores. 128
85. Cur iidem Solis proximi, sint remotioribus minores. 130
86. Globulos secundi elementi variis modis simul moveri, AT VIII-1, 340 quo fit ut planè sphaerici reddantur. 132
87. Varios esse gradus celeritatis in minutiis primi elementi. ibid.
88. Eas ejus minutias quae minimùm habent celeritatis, facilè id ipsum quod habent aliis transferre, ac sibi mutuò adhaerere. 133
89. Tales minutias sibi mutuò adhaerentes, praecipuè inveniri eâ materiâ primi elementi, quae à polis ad centra vorticum fertur. 134
90. Qualis sit figura istarum minutiarum, quae particulae striatae deinceps vocabuntur. ibid.
91. Istas particulas ab oppositis polis venientes, contrario modo esse intortas. 135
92. Tres tantùm strias in ipsis esse. ibid.
93. Inter particulas striatas, et omnium minutissimas, varias esse aliarum magnitudines in primo elemento. 136
Elzevier, p. (p)
Image haute résolution sur Gallica 94. Quomodo ex iis maculae in Solis vel stellarum superficie generentur. 137
95. Hinc cognosci praecipuas harum macularum proprietates. ibid.
96. Quomodo istae maculae dissolvantur, ac novae generentur. 138
97. Cur in quarundam extremitate colores iridis appareant. ibid.
98. Quomodo maculae in faculas vertantur, vel contrà. 139
99. In quales particulas maculae dissolvantur. ibid.
100. Quomodo ex ipsis aether circa Solem et stellas generetur. Huncque aetherem et istas maculas ad tertium elementum referri. 140
101. Macularum productionem et dissolutionem à caussis valde incertis pendere. ibid.
102. Quomodo eadem macula totum aliquod sidus tegere possit. ibid.
103. Cur Sol aliquando visus sit obscurior ; et cur quarundam stellarum magnitudines apparentes mutentur. 141
104. Cur aliquae fixae dispareant, vel ex improviso appareant. ibid.
105. Multos esse meatus in maculis, per quos liberè transeunt particulae striatae. 142
106. Quae sit dispositio istorum meatuum : et cur particulae striatae per illos retrogredi non possint. 143
107. Cur etiam quae veniunt ab uno polo, non transeant per eosdem meatus, quàm quae veniunt ab alio. ibid.
108. Quomodo materia primi elementi, per istos meatus fluat. ibid.
109. Quòd alii etiam meatus illos decussatim intersecent. 146
110. Quòd lumen stellae per maculam vix possit transire. ibid.
111. Descriptio Stellae ex improviso apparentis. ibid.
112. Descriptio Stellae paulatim disparentis. 149
113. In omnibus maculis multos meatus à particulis striatis excavari. 150
AT VIII-1, 341 114. Eandem stellam posse per vices apparere ac disparere. ibid.
115. Totum aliquando vorticem, in cujus centro est stella, destrui posse. 151
116. Quomodo destrui possit, antequam multae maculae circa ejus stellam sint congregatae. 152
117. Quomodo permultae maculae circa aliquam stellam esse possint, antequam ejus vortex destruatur. 154
118. Quomodo istae multae maculae generentur. 155
119. Quomodo Stella fixa mutetur in Cometam, vel in Planetam. 156
120. Quò feratur talis Stella, cùm primùm desinit fixa esse. 157
121. Quid per corporum soliditatem. et quid per eorum agitationem intelligamus. 159
122. Soliditatem non à solâ materià, sed etiam à magnitudine ac figurâ pendere. ibid.
123. Quomodo globuli coelestes, integro aliquo sidere solidiores esse possint. 160
124. Quomodo etiam esse possint minùs solidi. 161
125. Quomodo quidam sint aliquo sidere magis solidi ; alii minùs. 162
126. De principio motûs Cometae. ibid.
127. De continuatione motûs Cometae per diversos vortices. 164
128. Phaenomena Cometarum. 166
129. Horum Phaenomenωn explicatio. ibid.
130. Quomodo Fixarum lumen ad Terram vsque perveniat. 168
131. An Fixae in veris locis videantur : et quid sit Firmamentum. 170
132. Cur Cometae à nobis non videantur, cùm sunt extra nostrum coelum ; et obiter cur carbones sint nigri, et cineres albi. ibid.
133. De Cometarum comâ, et variis ejus phaenomenis. 173
Elzevier, p. (q)
Image haute résolution sur Gallica 134. De quadam refractione, à quâ ista coma dependet. 174
135. Explicatio istius refractionis. ibid.
136. Explicatio apparitionis comae. 176
137. Quomodo etiam trabes appareant. 178
138. Cur Cometarum cauda, non semper in parte à Sole directè aversa, nec semper recta videatur. ibid.
139. Cur tales comae circa Fixas aut Planetas non appareant. 179
140. De principio motûs Planetae. 180
141. Caussae, à quibus ejus errores pendent. Prima. 181
142. Secunda. ibid.
143. Tertia. ibid.
144. Quarta. ibid.
145. Quinta. 182
146. De prima productione omnium Planetarum. ibid.
147. Cur quidam Planetae sint aliis à Sole remotiores : idque ab eorum magnitudine solâ non pendere. 183
148. Cur Soli viciniores celeriùs aliis moveantur ; et tamen ejus maculae sint tardissimae. ibid.
AT VIII-1, 342 149. Cur Luna circa Terram gyret. 184
150. Cur Terra circa suum axem vertatur. 185
151. Cur Luna celeriùs feratur, quàm Terra. 186
152. Cur semper Lunae facies, quamproximè eadem sit Terrae obversa. ibid.
153. Cur Luna celeriùs incedat, et à suo motu medio minùs aberret in conjunctionibus, quàm in quadris : et cur ejus coelum non sit rotundum. ibid.
154. Cur secundarii Planetae qui sunt circa lovem, tam celeriter ; qui verò sunt circa Saturnum, tam tardè vel nullo modo moveantur. 187
155. Cur poli Æquatoris et Eclipticae multùm distent ab invicem. 188
156. Cur paullatim ad invicem accedant. 189
157. Vltima et maximè generalis causa omnium inaequalitatum, quae in motibus corporum mundanorum reperiuntur. ibid.